Đặc Sản Điện Biên

Những Đặc Sản Điện Biên khác

Đặc sản Điên Biên, Điện Biên là tỉnh miền núi biên giới thuộc vùng Tây Bắc, cách thủ đô Hà Nội gần 500km; phía Bắc giáp tỉnh Lai Châu, phía Đông và Đông bắc giáp tỉnh Sơn La, phía Tây Bắc giáp tỉnh Vân Nam – Trung Quốc; phía Tây và Tây Nam giáp với nước bạn Lào. Điện Biên không chỉ được biết đến với hoa ban, với chiến thắng Điện Biên Phủ 1954 chấn động địa cầu hay những cảnh đẹp hoang sơ quyến rũ du khách và những cung đường đèo kỳ vỹ, uốn lượn mà còn được biết đến bởi những nét riêng trong văn hóa ẩm thực đặc sắc, thú vị của mình. So với nền văn hóa ẩm thực của các địa phương khác, ẩm thực và đặc sản Điện Biên không quá phong phú trong chủng loại nhưng cực kì độc đáo, có một không hai khiến du khách đến từ đâu cũng sẽ hài lòng. Hãy cùng “Đặc sản chính gốc” khám phá những đặc sản Điện Biên nhé!

1. Gà đen Tủa Chùa

Gà đen Tủa Chùa đặc sản Điện Biên nổi tiếng

Khác với cơm gà Hội An hay gà đồi Phú Yên, gà đen Tủa Chùa, một món ăn tuy quen mà lạ đã làm nên nét độc đáo của ẩm thực Điện Biên. Đây là giống gà xương đen đặc hữu của đồng bào Hmong, tiếng Hmong gọi là Ka Đu. Trải qua hàng ngàn năm với cuộc sống du canh du cư, song Ka Đu vẫn được lưu giữ qua bao thế hệ bởi người Hmong coi Ka Du là 1 tài sản quí, luôn có mặt trong danh mục tài sản thừa kế cho tặng, dựng vợ gả chồng. Gà đen Tủa Chùa có màu đen toàn thân kể cả thịt lẫn nội tạng trông có vẻ không được bắt mắt cho lắm nhưng lại rất tốt cho trẻ nhỏ, phụ nữ có thai, người già bởi trong thịt gà đen có glutamic và sắt lớn gấp đôi những loại gà khác. Đồng bào dân tộc thiểu số thường nấu cháo thịt Ka Đu bồi dưỡng cho trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và cho con bú và dùng xương Ka Đu để ngâm rượu hoặc nấu cao sử dụng cho người già, người ốm yếu, chân tay run.

2. Cá nướng (Pa Pỉnh Tộp)

Cá nướng (Pa Pỉnh Tộp) đặc sản Điện Biên nổi tiếng

Điện Biên được biết đến là một vùng đất thượng nguồn sông Đà, đây cũng là nơi bắt nguồn cho “con sông Hồng chảy vào đất Việt”, chính những dòng sông, con suối nơi đây đã đem đến cho đồng bào miền Tây Bắc nơi này một lượng cá tôm trù phú, cá suối cũng là một nguyên liêụ chính của món “pa pỉnh tộp”, ngoài ra món ăn này còn đi kèm với các loại gia vị đặc trưng của núi đồi Tây Bắc. Các loại cá chép, trôi, trắm còn tươi sống chọn con cỡ 0,5 – 0,8kg, làm sạch vảy rồi mổ lấy hết ruột ra, không rửa lại bằng nước. Đặc biệt, khi mổ cá phải mổ dọc sống lưng, kéo từ đầu xuống tận đuôi, để lại phía bụng cá thay vì mổ bụng cá như thông thường. Phần gia vị ướp trực tiếp vào trong mình cá gồm rau rừng, rau thơm như húng dũi, hành củ, hành lá, sả, ớt, gừng, sả được thái nhỏ. Đặc biệt không thể thiếu mắc khén và mầm măng cây sa nhân. Phần gia vị này rất quan trọng vì nó sẽ quyết định hương vị của món ăn. Sau khi đặt hết gia vị vào mình cá, gập ngang thân cá lại sao cho đầu và đuôi cá chạm vào nhau. Bên ngoài con cá xoa một lớp bột riềng và thính gạo trước khi nướng. Cá được nướng trên than củi liu riu, khi gần chín, mỡ cá rỏ xuống củi, nổ lách tách, mỡ cá béo ngậy quyện với mùi gia vị thơm nức mũi.

Người Thái có câu “cáy măn mọk má ha, báu to pa pỉnh tộp ma sú”, nghĩa là “gà tơ tần đem đến, không bằng pa pỉnh tộp đem cho” để thể hiện sự tinh tế và sự quý trọng món ăn này. Theo tiếng Thái, “pa” có nghĩa là cá. “Pa pỉnh tộp” được hiểu là món “cá nướng gập”, mô tả đúng hình dáng của món ăn.

3. Bắp cải cuốn nhót xanh

Bắp cải cuốn nhót xanh đặc sản Điện Biên nổi tiếng

Có lẽ người miền xuôi lên Điện Biên nào đó quá ấn tượng với món nhót xanh cuốn bắp cải, rau mùi, chấm với chẩm chéo nơi đây. Món ăn đã làm nên đặc trưng của người Điện Biên. Đầu tiên là phải chọn những chùm nhót xanh vừa thành quả chưa lâu. Có người thích ăn quả thật non, nhưng có lẽ nhót đạt tiêu chuẩn nhất là khi vừa đủ tầm, không non quá mà cũng già quá, lớp phấn mới chỉ mới trăng trắng. Quả nhót phải xanh mướt, hơi mềm mềm, chưa mọng nước và chua rôn rốt, lại cũng thoảng qua vị chát nữa. Cuốn cùng với nhót cần có bắp cải, cũng phải chọn những lá vừa tầm, không già, không non quá, trắng nõn là. Thêm vài lá tỏi, lá rau mùi, ít gừng thái lát nữa là được.
Quan trọng nhất của món ăn này là bát nước chấm, chẩm chéo là sự hòa quyện của những mỹ vị Tây Bắc: tỏi khô, (nhưng phải đúng là tỏi tây bắc mới có mùi, vị cay đặc trưng), gừng, ớt, rau mùi, mắc khén, sả… tất cả đều giã nhuyễn, trộn vào chút nước mắm hoặc muối cũng được. Khi ăn, nhót được cắt nhỏ, cuộn cùng bắp bải, gừng, mùi, tỏi và chấm với chẩm chéo. Vị chua chua, chát chát của quả nhót cộng với hương thơm hòa quyện của rau thơm, vị cay của gừng, ớt và tê tê nơi đầu lưỡi của hạt mắc khén, … đã tạo nên một món ăn đặc trưng. Mặc dù chỉ là một một món ăn chơi, đơn giản với những nguyên liệu cây nhà, lá vườn của đồng bào Điện Biên, nhưng bắp cải cuốn nhót xanh xứng đáng trở thành món ăn đặc trưng bậc nhất của vùng quê này bởi sự kết hợp hoàn hảo của từng nguyên liệu, và kích thích vị giác, ăn rồi lại cứ muốn ăn thêm nhiều miếng nữa.

4. Măng đắng

Măng Đắng đặc sản Điện Biên nổi tiếng

Măng đắng Điện Biên cũng là một món đặc sản Điện Biên mà các bạn không nên bỏ qua khi đến đây. Đây là một món ăn khá phổ biến và thưởng xuất hiện trên mâm cơm của những gia đình bản địa. Với măng đắng, người ta có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn như xào, luộc, nướng, hầm xương. Đơn giản nhất là món măng đắng chấm với chẩm chéo  khiến nhiều người mê mẩn. Với nhiều người lên Điện Biên lại thích món măng đắng nướng vì nó vẫn còn giữ được nguyên vị đắng, chát. Khác với các loại măng tươi khác khi chế biến cần phải ngâm muối để khử hết vị đắng, cái ngon ở măng đắng Điện Biên chính là vị đắng khó quên.

Bên cạnh những món ăn đặc trưng, Điện Biên còn được biết đến bởi những sản vật độc đáo được ban tặng từ núi rừng Tây Bắc, trong đó phải kể đến như:

5. Sâu chít

Sâu chít đặc sản Điện Biên nổi tiếng

Nếu như đuông dừa được biết đến như món ăn trứ danh của Bến Tre, thì chắc hẳn sâu chít là đệ nhất nguyên liệu của người Tây Bắc. Sâu chít vốn là loại côn trùng sống trong thân cây chít. Người dân bắt sâu chít bằng cách “chẻ” đôi ngọn chít để moi sâu ra. Những con sâu chít tươi rói có màu trắng sữa, căng mọng sau khi được lấy ra để chế biến thành những món ăn khác nhau. Trong đó, món đặc sản thường thấy nhất mà người Điện Biên mang đến cho du khách thập phương có lẽ là sâu chít ngâm rượu thơm ngon.

Ngoài cách sử dụng phổ biến nhất là ngâm rượu uống, sâu chít có thể sao khô, nấu cháo. Ít ai nghĩ rằng một món ăn nhìn có vẻ kinh dị này lại là một món đặc sản Điện Biên vô cùng nổi tiếng với hàm lượng dinh dưỡng cao. Số liệu khảo cứu cho thấy loài “đông trùng hạ thảo” có hàm lượng protein chiếm 25-32% trong cơ thể, trong đó có 6 axit amin, còn sâu chít cũng có hàm lượng protein tương đương nhưng thành phần axit amin được xác định lên đến 17/20 loại cần cho cơ thể.

6. Chẩm chéo

Chẩm chéo đặc sản Điện Biên nổi tiếng

Như đã giới thiệu, Chẩm chéo là loại gia vị miền Tây Bắc đã đi vào huyền thoại, không thể thiếu trong bữa ăn của người Thái đen được làm chủ yếu từ quả Mắc Khén. Thực tế Mắc Khén là một loài cây dại thuộc họ hồi, có tinh dầu, khi đơm trái sẽ kết thành những chùm quả nhỏ li ti, tỏa hương thơm dịu. Người chốn sơn lâm chỉ việc lên sườn núi, tìm những cành Mắc Khén chín về phơi khô rồi xoa cho quả rời cành. Người ta ví chẩm chéo như muối vừng của người Kinh. Dù khác nhau về nguyên liệu, nhưng ngay cách làm cũng có nhiều điểm tương đồng. Quả mắc khén sau khi thu về, bắc chảo rang nóng rồi được giã mịn trộn chung với ớt khô bỏ hạt nướng giòn, muối rang, rau mùi tàu xắt nhỏ rang khô, (cũng được giã thành bột mịn) và sả. Chẩm chéo được dùng làm thức chấm cho hầu hết các món ăn của người Điện Biên và dường như loại mỹ vị này luôn có một ví trí nhất định trong gian bếp của mỗi gia đình nơi đây.

7. Thịt trâu gác bếp

Thịt trâu gác bếp đặc sản Điện Biên nổi tiếng

Nếu như trước đây thịt trâu gác bếp như một món ăn tiện lợi mang theo cùng cơm trắng khi đi nương, đi rẫy của người đồng bào thì ngày nay món ăn này là một thức quà không thể nào bỏ qua của du khách khi đến với Điện Biên. Có thể nói thịt trâu gác bếp là món ăn hấp dẫn bậc nhất ở Điện Biên và hầu hết các tỉnh miền núi Tây Bắc của Việt Nam. Để làm món thịt trâu ngon, người ta phải lọc cẩn thận hết gân, lọc sạch bạc nhạc, sau đó thái miếng dọc thớ rồi ướp với hỗn hợp gia vị gồm sả, gừng, tỏi, ớt khô băm nhỏ, mắc khén, hạt dỗi giã nát rồi để khoảng 2-3 tiếng, sau đó lấy que xiên và sấy trên than củi, để xa cho thịt chín từ từ, chín đều. Thịt được sấy cho đến khi vừa chín để không làm mất vị ngọt của thịt. Khi ăn thịt được cho vào nồi hấp lại khoảng 30 phút, hoặc quay lò vi sóng, chấm với chẩm chéo hoặc ăn trực tiếp. Vị ngọt của thịt trâu đượm trong sự đậm đà của các gia vị tạo nên sức hấp dẫn cho đặc sản vùng cao.

8. Măng khô

Măng khô đặc sản Điện Biên nổi tiếng

Măng khô rừng Điện Biên ngon nói chung là loại măng có màu vàng hơi nâu, còn lưu giữ mùi hương đặc trưng là măng mới. Măng khô chọn măng búp vàng đều không có xơ là măng non. Măng khô thường có 4 loại: măng trúc, măng nứa, măng vầu, măng lưỡi lợn. Măng được phơi nắng khô và không xử lý qua hóa chất vì vậy măng giữ được mùi thơm tự nhiên và màu sắc đặc trưng, ăn rất giòn và ngon.

9. Rượu Mông Pê Tủa Chùa

Rượu Mông Pê Tủa Chùa đặc sản Điện Biên nổi tiếng

“Mông pê”, dịch ra tiếng phổ thông là người Mông ta, rượu Mông Pê là rượu của người Mông ta. Tuy mang cái tên như vậy song rượu Mông pê chỉ do đồng bào Mông Tủa Chùa sản xuất và chỉ có ở Tủa Chùa mới nấu được thứ rượu này. Rượu Mông pê được nấu từ những hạt ngô nếp, đặc biệt khi nấu cơm ngô không theo cách thông thường mà sử dụng phương pháp hấp thủy, thời gian hấp khoảng 5 đến 6 giờ trên bếp củi, khi hạt ngô nở người ta tãi ra trên lá hoặc nong, nia chờ nguội mới rắc men. Men được làm từ loại thảo dược của núi rừng, có vị phòng chống lạnh, trừ cảm, có vị làm cho lưu thông khí huyết, giảm đau nhức khớp, có vị làm cho có uống bao nhiêu cũng chẳng đau đầu. Chắc hẳn rượu Mông bê và thịt trâu gác bếp là một combo huyền thoại mà nhất định chúng ta phải thử khi muốn tìm hiểu về ẩm thực Điện Biên rồi đúng không các fan của “Đặc sản chính gốc”.

10. Chè tuyết Tủa Chùa

Chè tuyết Tủa Chùa đặc sản Điện Biên nổi tiếng

Tại 4 xã vùng cao của huyện Tủa Chùa, Điện Biên hiện đang lưu giữ một nguồn tài nguyên quý giá mà thiên nhiên ưu đãi ban tặng, đó là gần 10000 cây chè Tuyết cổ thụ. Cái tên “chè Tuyết” mà người dân nơi đây quen gọi cho cây chè có lẽ bởi cái khí hậu đặc thù vùng núi đá nơi đây đã tạo nên cho nó. Vào mùa đông giá lạnh, trên các ngọn núi cao, tuyết rơi phủ khắp cành cây, ngọn cỏ. Những cây chè tưởng chừng không sống nổi trước cái lạnh thấu xương, trơ cành khẳng khiu bám đầy sương, tuyết. Rồi mùa xuân đến, cây chè lại nảy mầm, đâm chồi, đem đến một mùa “vàng xanh” bội thu, mang ấm no về cho dân bản. Chè Tủa Chùa sống tự nhiên trên các núi đá, được tích tụ sương núi nên hương chè thơm, màu nước chè vàng óng ánh, rất được nước và có vị đắng, ngọt hòa quyện thuần nhất. Được trồng với diện tích không quá lớn tại các khu vực đồi núi thấp tại vùng cao Điện Biên, chè Tuyết San cho năng suất không đáng kể như các loại chè thông thường khác, do vậy mức giá có nhỉnh hơn. Nhờ vào quy trình chế biến tài tình, người dân Điện Biên đã mang đến món quà thơm ngon thượng hạng cùng hương vị đặc biệt mê đắm lòng người. 

Đặc sản làm quà của Điện Biên để mang về nhà làm quà tuy không quá phong phú nhưng nó lại mang những nét riêng cực kỳ đặc trưng của vùng đất này. Cho nên bạn đừng quên chọn những quà phù hợp mang về cho người thân cùng thưởng thức và để hiểu hơn về vùng đất Điện Biên nhé.